Μαθητής - εκπαιδευτικός, μία μοναδική σχέση!
Της Ειρήνης Δημοπούλου
Η ικανότητά µας να αναγνωρίζουµε, να καταλαβαίνουµε, να συναισθανόµαστε, να διαχειριζόµαστε τα συναισθήµατα και τις συμπεριφορές όχι μόνο των μαθητών μας αλλά και τις δικές μας, είναι ουσιαστικής σηµασίας για τη δημιουργία ενός θετικού κλίματος προς µάθηση κυρίως όμως για τη δημιουργία και τη διατήρηση μιας μοναδικής σχέσης μεταξύ μας, μαθητή και εκπαιδευτικού. Πρώτοι απ’ όλους εµείς, οι εκπαιδευτικοί, οφείλουµε να γνωρίζουµε τα συναισθήµατά µας ώστε µε τη σειρά µας να δείχνουµε και να διδάσκουµε εκείνες τις δεξιότητες στα παιδιά για το πώς µπορούν να ρυθµίζουν τα δικά τους συναισθήµατα και να χτίζουν υγιείς σχέσεις μεταξύ τους αλλά και με όλους τους άλλους σημαντικούς που θα συναντήσουν και θα κρατήσουν στη ζωή τους.
Είναι χρέος μας εμείς οι εκπαιδευτικοί να ενθαρρύνουμε και να προωθούμε ένα φιλόξενο, στην αναγνώριση και διαχείριση συναισθηµάτων, περιβάλλον στο σχολείο και να αναπτύσσουµε τις βασικές κοινωνικές και συναισθηµατικές δεξιότητες των μαθητών μας, γιατί τότε, έχουμε πολλές πιθανότητες να δημιουργήσουμε εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε να αναπτυχθεί ένας ευδόκιµος κύκλος θετικών και παραγωγικών επικοινωνιακών και συναισθηματικών αλληλεπιδράσεων που ίσως μας σημαδέψουν αμφότερους πολύ όμορφα για μια ζωή. Είναι καλό να αποτελούμε για τους μαθητές μας το θετικό παράδειγμα και να δηµιουργούµε πάντα εκείνες τις προϋποθέσεις δηµιουργίας ενός δοτικού περιβάλλοντος που αποπνέει εµπιστοσύνη, σεβασμό, δικαιοσύνη και ασφάλεια αφού μέσα από αυτήν την προσέγγιση βάζουμε το δικό μας μικρό λιθαράκι για να χτιστεί μια υγιής και δυνατή προσωπικότητα. Μια προσωπικότητα η οποία μέσα σε ένα υποστηρικτικό μαθησιακό περιβάλλον και έχοντας ανεπτυγμένη την αίσθηση του ανήκειν, θα ενθαρρύνεται να ξεκλειδώσει όλες της τις δυνατότητες, να συνεργάζεται, να πειραματίζεται, να “εκτίθεται” χωρίς το φόβο της αποτυχίας, να αντιµετωπίζει µε επιτυχία αγχωτικές ή στενάχωρες καταστάσεις, να επιλύει πιθανές συγκρούσεις µε σεβασµό, πρωτίστως όμως να δημιουργεί υγιείς, αληθινές και έντιµες σχέσεις στη ζωή του. Μακροπρόθεσμα, αυτή η διαχείριση των συναισθηµάτων θα έχει θετική επίδραση στην ευηµερία και ευτυχία αυτής της προσωπικότητας.
Άλλωστε, η δουλειά ενός εκπαιδευτικού είναι κάτι πολύ περισσότερο από την καλλιέργεια και ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων. Είναι να διευρύνει τη σκέψη και να αγγίζει την καρδιά. Είναι να δημιουργεί εκείνη την πλατφόρμα στην οποία οι μαθητές θα ενθαρρύνονται και θα παρακινούνται να βγάζουν τον καλύτερό τους εαυτό. Να “πλουτίζουν” συνεχώς..
Κανείς δεν μπορεί να δώσει στον άλλο κάτι που δεν έχει!
Είναι χρέος μας λοιπόν να τους μάθουμε τον τρόπο να πλουτίζουν συνεχώς για να μπορούν αργότερα να μοιράζονται και να “χαρίζουν” ό,τι καλύτερο και ό,τι ομορφότερο έχουν. Όπως μεγαλύτερο χρέος μας είναι, να πλουτίζουμε και εμείς οι ίδιοι συνεχώς. Η αξία του να προσπαθείς συνεχώς να βελτιωθείς δίνοντας τον καλύτερο σου εαυτό θα πρέπει να ισχύει για ολους, πρωτίστως για εμάς τους ίδιους.
Έχουμε την τύχη και την ευλογία να μπορούμε να γινόμαστε καλύτεροι μέσω της καθημερινής επικοινωνίας μας με τα παιδιά.
Ανεκτίμητο!
ΕΔ
Της Ειρήνης Δημοπούλου
Η ικανότητά µας να αναγνωρίζουµε, να καταλαβαίνουµε, να συναισθανόµαστε, να διαχειριζόµαστε τα συναισθήµατα και τις συμπεριφορές όχι μόνο των μαθητών μας αλλά και τις δικές μας, είναι ουσιαστικής σηµασίας για τη δημιουργία ενός θετικού κλίματος προς µάθηση κυρίως όμως για τη δημιουργία και τη διατήρηση μιας μοναδικής σχέσης μεταξύ μας, μαθητή και εκπαιδευτικού. Πρώτοι απ’ όλους εµείς, οι εκπαιδευτικοί, οφείλουµε να γνωρίζουµε τα συναισθήµατά µας ώστε µε τη σειρά µας να δείχνουµε και να διδάσκουµε εκείνες τις δεξιότητες στα παιδιά για το πώς µπορούν να ρυθµίζουν τα δικά τους συναισθήµατα και να χτίζουν υγιείς σχέσεις μεταξύ τους αλλά και με όλους τους άλλους σημαντικούς που θα συναντήσουν και θα κρατήσουν στη ζωή τους.
Είναι χρέος μας εμείς οι εκπαιδευτικοί να ενθαρρύνουμε και να προωθούμε ένα φιλόξενο, στην αναγνώριση και διαχείριση συναισθηµάτων, περιβάλλον στο σχολείο και να αναπτύσσουµε τις βασικές κοινωνικές και συναισθηµατικές δεξιότητες των μαθητών μας, γιατί τότε, έχουμε πολλές πιθανότητες να δημιουργήσουμε εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε να αναπτυχθεί ένας ευδόκιµος κύκλος θετικών και παραγωγικών επικοινωνιακών και συναισθηματικών αλληλεπιδράσεων που ίσως μας σημαδέψουν αμφότερους πολύ όμορφα για μια ζωή. Είναι καλό να αποτελούμε για τους μαθητές μας το θετικό παράδειγμα και να δηµιουργούµε πάντα εκείνες τις προϋποθέσεις δηµιουργίας ενός δοτικού περιβάλλοντος που αποπνέει εµπιστοσύνη, σεβασμό, δικαιοσύνη και ασφάλεια αφού μέσα από αυτήν την προσέγγιση βάζουμε το δικό μας μικρό λιθαράκι για να χτιστεί μια υγιής και δυνατή προσωπικότητα. Μια προσωπικότητα η οποία μέσα σε ένα υποστηρικτικό μαθησιακό περιβάλλον και έχοντας ανεπτυγμένη την αίσθηση του ανήκειν, θα ενθαρρύνεται να ξεκλειδώσει όλες της τις δυνατότητες, να συνεργάζεται, να πειραματίζεται, να “εκτίθεται” χωρίς το φόβο της αποτυχίας, να αντιµετωπίζει µε επιτυχία αγχωτικές ή στενάχωρες καταστάσεις, να επιλύει πιθανές συγκρούσεις µε σεβασµό, πρωτίστως όμως να δημιουργεί υγιείς, αληθινές και έντιµες σχέσεις στη ζωή του. Μακροπρόθεσμα, αυτή η διαχείριση των συναισθηµάτων θα έχει θετική επίδραση στην ευηµερία και ευτυχία αυτής της προσωπικότητας.
Άλλωστε, η δουλειά ενός εκπαιδευτικού είναι κάτι πολύ περισσότερο από την καλλιέργεια και ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων. Είναι να διευρύνει τη σκέψη και να αγγίζει την καρδιά. Είναι να δημιουργεί εκείνη την πλατφόρμα στην οποία οι μαθητές θα ενθαρρύνονται και θα παρακινούνται να βγάζουν τον καλύτερό τους εαυτό. Να “πλουτίζουν” συνεχώς..
Κανείς δεν μπορεί να δώσει στον άλλο κάτι που δεν έχει!
Είναι χρέος μας λοιπόν να τους μάθουμε τον τρόπο να πλουτίζουν συνεχώς για να μπορούν αργότερα να μοιράζονται και να “χαρίζουν” ό,τι καλύτερο και ό,τι ομορφότερο έχουν. Όπως μεγαλύτερο χρέος μας είναι, να πλουτίζουμε και εμείς οι ίδιοι συνεχώς. Η αξία του να προσπαθείς συνεχώς να βελτιωθείς δίνοντας τον καλύτερο σου εαυτό θα πρέπει να ισχύει για ολους, πρωτίστως για εμάς τους ίδιους.
Έχουμε την τύχη και την ευλογία να μπορούμε να γινόμαστε καλύτεροι μέσω της καθημερινής επικοινωνίας μας με τα παιδιά.
Ανεκτίμητο!
ΕΔ
"Η σημασία των προγραμμάτων κίνησης πρώιμης σχολικής ηλικίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου"
Της Ειρήνης Δημοπούλου
Της Ειρήνης Δημοπούλου
Τα πρώτα χρόνια της ζωής μας διαρκούν για μια ζωή. Όλοι μας μαθαίνουμε, αλλάζουμε, προσαρμοζόμαστε, βελτιωνόμαστε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Tα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής μας καθιερώνουν τη βασική αρχιτεκτονική και τη λειτουργία του εγκεφάλου μας. Αυτή η πρώτη περίοδος που ξεκινά από τη σύλληψη μέχρι και τα 8 έτη και που είναι θεμελιώδους σημασίας, αναπτύσσεται ραγδαία, τόσο σε ποιότητα, όσο και σε ποσότητα. Είναι το θεμέλιο που διαμορφώνει και επηρεάζει σημαντικά όχι μόνο τη μελλοντική μας υγεία αλλά και την ευημερία και την ευτυχία μας.
Ο εγκέφαλός μας είναι το πιο εκπληκτικό όργανο στο σώμα μας. Σε πλήρη ανάπτυξη ζυγίζει περίπου 1,4 κιλά και η αρχιτεκτονική του αρχίζει να αναπτύσσεται περίπου τρεις εβδομάδες μετά τη σύλληψη. Αυτό το εκπληκτικό όργανο μας επιτρέπει να περπατήσουμε, να μιλήσουμε, να γελάσουμε, να κλάψουμε, να σκεφθούμε, να αισθανόμαστε, να φανταζόμαστε, να δημιουργούμε, να παίζουμε.
Ο νευρώνας είναι το πιο βασικό κύτταρο του εγκεφάλου μας και έχει τη δυνατότητα να κάνει τρισεκατομμύρια συνδέσεις (συνάψεις). Τα ερεθίσματα, οι πληροφορίες δηλαδή που δεχόμαστε, “μπαινοβγαίνουν” στο κύτταρο και διατρέχουν τους νευρώνες. Κατά τη διαδρομή παράγονται οι νευροδιαβιβαστές οι οποίοι εκκρίνονται μέσα στις συνάψεις και η ποσότητά τους είναι ανάλογη με την ένταση του ερεθίσματος. Οι συνάψεις δεν ακουμπούν μεταξύ τους, δημιουργείται όμως επαφή μεταξύ τους όταν γεμίζει αυτό το κενό (συναπτικό χάσμα) με νευροδιαβιβαστή και για όσο χρόνο παραμένει αυτό (το χάσμα) γεμάτο. Τότε γίνεται δυνατή και η μεταβίβαση της πληροφορίας.
Κάθε κινητική, συναισθηματική, κοινωνική και γνωστική εμπειρία – ερέθισμα – πληροφορία δημιουργεί νέες συνάψεις στον εγκέφαλό μας. Όσες περισσότερες εμπειρίες, τόσες περισσότερες συνάψεις. Για να υποστηρίξουμε την οικοδόμηση μιας ισχυρής αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου μας μπορούμε να τον φανταστούμε σαν ένα κάστρο που η δόμησή του αποτελείται από τέσσερις ισχυρές “περιοχές” (δεξιότητες), τις κινητικές, τις συναισθηματικές, τις κοινωνικές και τις γνωστικές. Αν μία από αυτές τις περιοχές (δεξιότητες) δεν καλλιεργηθεί και δεν αναπτυχθεί όπως πρέπει, τότε θα λείπει από τον εγκέφαλο ένα πολύ βασικό δομικό συστατικό.
Παρ’ όλα αυτά, όσο σημαντικές και αν είναι όλες αυτές οι δεξιότητες, δε γεννιόμαστε έχοντάς τες καλλιεργημένες και έτοιμες στη φαρέτρα μας για να τις χρησιμοποιήσουμε. Γεννιόμαστε όμως με τη δυνατότητα ανάπτυξής τους ή όχι, και αυτό εξαρτάται από τις πρώιμες εμπειρίες μας. Τα γονίδια μας έχουν καταγεγραμμένο το “προσχέδιο” ανάπτυξής μας και οι πρώιμες εμπειρίες μας είναι αυτές που “υπογράφουν” το τελικό σχέδιο αυτής.
Γεννιόμαστε έτοιμοι για να μάθουμε και να ανακαλύψουμε τον κόσμο γύρω μας και από την πρώτη στιγμή χρησιμοποιούμε όλες μας τις δυνατότητες, κυρίως με οδηγό το σώμα μας αφού αυτό αποτελεί το εργαλείο μας για την καλλιέργεια και τον εμπλουτισμό, όχι μόνο των κινητικών μας δεξιοτήτων, αλλά και όλων των άλλων, συναισθηματικών, κοινωνικών και γνωστικών.
Η αίσθηση του εαυτού μας, η γνώση και η επίγνωση του σώματός μας, η εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας, η αυτοπεποίθησή μας, η ανάπτυξη πρωτοβουλιών και η ευρηματικότητά μας, η ενσυναίσθηση, η συγκέντρωση της προσοχής μας, οι κοινωνικές μας δεξιότητες, η επικοινωνία και το μοίρασμα μοναδικών εμπειριών επιτυγχάνονται αβίαστα μέσω του σωματός μας που είναι και ο πρώτος δάσκαλος του εγκεφάλου μας.
Αναζητώντας στη βιβλιογραφία σχετικές έρευνες διαπιστώνουμε πόσα σημαντικά οφέλη έχουν τα παιδιά μας όταν παρακολουθούν στοχευμένα προγράμματα κίνησης πρώιμης σχολικής ηλικίας. Η αυξημένη κριτική ικανότητα, η σχέση απόκτησης της γνώσης (καλλιέργεια γνωστικών δεξιοτήτων) μέσω της κίνησης, τα υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης και προσοχής, οι αυξημένες κοινωνικές δεξιότητες, η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, η ισχυρή μνήμη, η ικανοποίηση που νιώθουν τα παιδιά όταν επιτυγχάνουν εφικτούς στόχους μέσω της καλλιέργειας δεξιοτήτων, η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της ανεξαρτητοποίησής τους, η ικανότητα επίλυσης προβλήματος είναι μερικά από αυτά.
Αναμφίβολα, ένα παιδί που σημειώνει συνεχή επιτυχία στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιμετωπίσει νέες καταστάσεις και δραστηριότητες χωρίς φόβο και να δείξει προθυμία στη λήψη πρωτοβουλιών σε σχέση με ένα παιδί που δεν έχει εκτεθεί σε ανάλογα ερεθίσματα. Η πρώιμη σχολική ηλικία αποτελεί μια από τις κρισιμότερες περιόδους της ζωής μας. Τότε υιοθετούνται συνήθειες και στάσεις ζωής οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά τη μελλοντική μας πορεία.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν όλοι πολύ καλά ότι τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής μας αποτελούν ένα σημαντικό παράθυρο για να μπουν εκείνα τα θεμέλια οικοδόμησης δεξιοτήτων που θα μας επιτρέψουν να γίνουμε δημιουργικοί, ανθεκτικοί και απόλυτα δεκτικοί στην οικοδόμηση νέας γνώσης. Και θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι το σώμα μας δεν είναι μόνο ο διακομιστής πληροφοριών στο μυαλό μας αλλά και ο γεννήτορας συναισθημάτων.
Μέσα από το μάθημα της φυσικής αγωγής ή τα ψυχοκινητικά και κινησιοπαιδαγωγικά στοχευμένα προγράμματα πρώιμης σχολικής ηλικίας θα πρέπει να αναδεικνύονται και άλλα πολύτιμα συστατικά της μάθησης, όπως είναι τα συναισθήματα και οι κοινωνικές μας δεξιότητες αφού όσες περισσότερες αισθήσεις λαμβάνουν μέρος στη γνωστική διαδικασία – όσο πλουσιότερο είναι το ρεπερτόριο εμπειριών, τόσο μεγαλύτερη είναι και η εντύπωση που προκαλείται. Δεν είναι απαραίτητο τα παιδιά να ρίξουν μια μπάλα με τη σωστή τεχνική. Είναι όμως πολύ σημαντικό να νιώθουν σίγουρα για τον εαυτό τους και να τολμούν τη ρίψη μέσα από μια επιλογή ενός πλούσιου ρεπερτορίου που θα τους δίνουμε εμείς (μεγέθους υλικών, μεγέθους στόχων, απόστασης) μέσα από ποικίλες κινητικές εμπειρίες.
Κινητικές εμπειρίες που είναι θετικές και διασκεδαστικές έτσι ώστε τα παιδιά να θέλουν να δοκιμάσουν ξανά και ξανά (εσωτερικό κίνητρο), που δημιουργούν εφικτούς στόχους έτσι ώστε να μην αμφισβητούν τον εαυτό τους (αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, θετική αυτοεικόνα, εμπιστοσύνη) και που καλλιέργουν και αναπτύσσουν δεξιοτήτες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν ενεργά (υπευθυνότητα, αρμοδιότητα). Και κάθε φορά που θα επαναλαμβάνεται μια κινητική εμπειρία, η σύνδεση θα γίνεται ισχυρότερη και πιο μόνιμη. Έτσι, αβίαστα θα λέγαμε, δημιουργούμε τις πρϋποθέσεις οικοδόμησης και ισχυροποίησης των γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών μας μέσω της καλλιέργειας και της ανάπτυξης των κινητικών τους δεξιοτήτων.
Όταν ο εγκέφαλος λοιπόν χτίζει τις δικές του υποδομές, όλοι εμείς, εκπαιδευτικοί φυσικής αγωγής – εμψυχωτές παιδιών πρώιμης σχολικής ηλικίας θα πρέπει να γνωρίζουμε με ακρίβεια για ό,τι συμβαίνει σε αυτήν την πολύ τρυφερή περίοδο της ζωής τους, να είμαστε επιστημονικά παρόντες συμβάλλοντας σημαντικά στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη όλων αυτών των δεξιοτήτων (κινητικών, γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών) και να οικοδομούμε ισχυρές βάσεις έτσι ώστε να τα προετοιμάζουμε, όχι μόνο για μια μετέπειτα καλύτερη αθλητική πορεία, αλλά κυρίως για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.
Γιατί μόνο τότε θα έχουμε τη χαρά να διαπιστώνουμε ιδίοις όμμασι την απίστευτη εξέλιξή τους που θα οικοδομείται, θα εξελίσσεται και θα απογειώνεται στα πρώτα ανεπανάληπτα χρόνια της ζωής τους αφού ένα παιδί που κινείται στοχευμένα είναι αναμφίβολα ένα παιδί που μαθαίνει.
Ο εγκέφαλός μας είναι το πιο εκπληκτικό όργανο στο σώμα μας. Σε πλήρη ανάπτυξη ζυγίζει περίπου 1,4 κιλά και η αρχιτεκτονική του αρχίζει να αναπτύσσεται περίπου τρεις εβδομάδες μετά τη σύλληψη. Αυτό το εκπληκτικό όργανο μας επιτρέπει να περπατήσουμε, να μιλήσουμε, να γελάσουμε, να κλάψουμε, να σκεφθούμε, να αισθανόμαστε, να φανταζόμαστε, να δημιουργούμε, να παίζουμε.
Ο νευρώνας είναι το πιο βασικό κύτταρο του εγκεφάλου μας και έχει τη δυνατότητα να κάνει τρισεκατομμύρια συνδέσεις (συνάψεις). Τα ερεθίσματα, οι πληροφορίες δηλαδή που δεχόμαστε, “μπαινοβγαίνουν” στο κύτταρο και διατρέχουν τους νευρώνες. Κατά τη διαδρομή παράγονται οι νευροδιαβιβαστές οι οποίοι εκκρίνονται μέσα στις συνάψεις και η ποσότητά τους είναι ανάλογη με την ένταση του ερεθίσματος. Οι συνάψεις δεν ακουμπούν μεταξύ τους, δημιουργείται όμως επαφή μεταξύ τους όταν γεμίζει αυτό το κενό (συναπτικό χάσμα) με νευροδιαβιβαστή και για όσο χρόνο παραμένει αυτό (το χάσμα) γεμάτο. Τότε γίνεται δυνατή και η μεταβίβαση της πληροφορίας.
Κάθε κινητική, συναισθηματική, κοινωνική και γνωστική εμπειρία – ερέθισμα – πληροφορία δημιουργεί νέες συνάψεις στον εγκέφαλό μας. Όσες περισσότερες εμπειρίες, τόσες περισσότερες συνάψεις. Για να υποστηρίξουμε την οικοδόμηση μιας ισχυρής αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου μας μπορούμε να τον φανταστούμε σαν ένα κάστρο που η δόμησή του αποτελείται από τέσσερις ισχυρές “περιοχές” (δεξιότητες), τις κινητικές, τις συναισθηματικές, τις κοινωνικές και τις γνωστικές. Αν μία από αυτές τις περιοχές (δεξιότητες) δεν καλλιεργηθεί και δεν αναπτυχθεί όπως πρέπει, τότε θα λείπει από τον εγκέφαλο ένα πολύ βασικό δομικό συστατικό.
Παρ’ όλα αυτά, όσο σημαντικές και αν είναι όλες αυτές οι δεξιότητες, δε γεννιόμαστε έχοντάς τες καλλιεργημένες και έτοιμες στη φαρέτρα μας για να τις χρησιμοποιήσουμε. Γεννιόμαστε όμως με τη δυνατότητα ανάπτυξής τους ή όχι, και αυτό εξαρτάται από τις πρώιμες εμπειρίες μας. Τα γονίδια μας έχουν καταγεγραμμένο το “προσχέδιο” ανάπτυξής μας και οι πρώιμες εμπειρίες μας είναι αυτές που “υπογράφουν” το τελικό σχέδιο αυτής.
Γεννιόμαστε έτοιμοι για να μάθουμε και να ανακαλύψουμε τον κόσμο γύρω μας και από την πρώτη στιγμή χρησιμοποιούμε όλες μας τις δυνατότητες, κυρίως με οδηγό το σώμα μας αφού αυτό αποτελεί το εργαλείο μας για την καλλιέργεια και τον εμπλουτισμό, όχι μόνο των κινητικών μας δεξιοτήτων, αλλά και όλων των άλλων, συναισθηματικών, κοινωνικών και γνωστικών.
Η αίσθηση του εαυτού μας, η γνώση και η επίγνωση του σώματός μας, η εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας, η αυτοπεποίθησή μας, η ανάπτυξη πρωτοβουλιών και η ευρηματικότητά μας, η ενσυναίσθηση, η συγκέντρωση της προσοχής μας, οι κοινωνικές μας δεξιότητες, η επικοινωνία και το μοίρασμα μοναδικών εμπειριών επιτυγχάνονται αβίαστα μέσω του σωματός μας που είναι και ο πρώτος δάσκαλος του εγκεφάλου μας.
Αναζητώντας στη βιβλιογραφία σχετικές έρευνες διαπιστώνουμε πόσα σημαντικά οφέλη έχουν τα παιδιά μας όταν παρακολουθούν στοχευμένα προγράμματα κίνησης πρώιμης σχολικής ηλικίας. Η αυξημένη κριτική ικανότητα, η σχέση απόκτησης της γνώσης (καλλιέργεια γνωστικών δεξιοτήτων) μέσω της κίνησης, τα υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης και προσοχής, οι αυξημένες κοινωνικές δεξιότητες, η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, η ισχυρή μνήμη, η ικανοποίηση που νιώθουν τα παιδιά όταν επιτυγχάνουν εφικτούς στόχους μέσω της καλλιέργειας δεξιοτήτων, η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της ανεξαρτητοποίησής τους, η ικανότητα επίλυσης προβλήματος είναι μερικά από αυτά.
Αναμφίβολα, ένα παιδί που σημειώνει συνεχή επιτυχία στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιμετωπίσει νέες καταστάσεις και δραστηριότητες χωρίς φόβο και να δείξει προθυμία στη λήψη πρωτοβουλιών σε σχέση με ένα παιδί που δεν έχει εκτεθεί σε ανάλογα ερεθίσματα. Η πρώιμη σχολική ηλικία αποτελεί μια από τις κρισιμότερες περιόδους της ζωής μας. Τότε υιοθετούνται συνήθειες και στάσεις ζωής οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά τη μελλοντική μας πορεία.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν όλοι πολύ καλά ότι τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής μας αποτελούν ένα σημαντικό παράθυρο για να μπουν εκείνα τα θεμέλια οικοδόμησης δεξιοτήτων που θα μας επιτρέψουν να γίνουμε δημιουργικοί, ανθεκτικοί και απόλυτα δεκτικοί στην οικοδόμηση νέας γνώσης. Και θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι το σώμα μας δεν είναι μόνο ο διακομιστής πληροφοριών στο μυαλό μας αλλά και ο γεννήτορας συναισθημάτων.
Μέσα από το μάθημα της φυσικής αγωγής ή τα ψυχοκινητικά και κινησιοπαιδαγωγικά στοχευμένα προγράμματα πρώιμης σχολικής ηλικίας θα πρέπει να αναδεικνύονται και άλλα πολύτιμα συστατικά της μάθησης, όπως είναι τα συναισθήματα και οι κοινωνικές μας δεξιότητες αφού όσες περισσότερες αισθήσεις λαμβάνουν μέρος στη γνωστική διαδικασία – όσο πλουσιότερο είναι το ρεπερτόριο εμπειριών, τόσο μεγαλύτερη είναι και η εντύπωση που προκαλείται. Δεν είναι απαραίτητο τα παιδιά να ρίξουν μια μπάλα με τη σωστή τεχνική. Είναι όμως πολύ σημαντικό να νιώθουν σίγουρα για τον εαυτό τους και να τολμούν τη ρίψη μέσα από μια επιλογή ενός πλούσιου ρεπερτορίου που θα τους δίνουμε εμείς (μεγέθους υλικών, μεγέθους στόχων, απόστασης) μέσα από ποικίλες κινητικές εμπειρίες.
Κινητικές εμπειρίες που είναι θετικές και διασκεδαστικές έτσι ώστε τα παιδιά να θέλουν να δοκιμάσουν ξανά και ξανά (εσωτερικό κίνητρο), που δημιουργούν εφικτούς στόχους έτσι ώστε να μην αμφισβητούν τον εαυτό τους (αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, θετική αυτοεικόνα, εμπιστοσύνη) και που καλλιέργουν και αναπτύσσουν δεξιοτήτες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν ενεργά (υπευθυνότητα, αρμοδιότητα). Και κάθε φορά που θα επαναλαμβάνεται μια κινητική εμπειρία, η σύνδεση θα γίνεται ισχυρότερη και πιο μόνιμη. Έτσι, αβίαστα θα λέγαμε, δημιουργούμε τις πρϋποθέσεις οικοδόμησης και ισχυροποίησης των γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών μας μέσω της καλλιέργειας και της ανάπτυξης των κινητικών τους δεξιοτήτων.
Όταν ο εγκέφαλος λοιπόν χτίζει τις δικές του υποδομές, όλοι εμείς, εκπαιδευτικοί φυσικής αγωγής – εμψυχωτές παιδιών πρώιμης σχολικής ηλικίας θα πρέπει να γνωρίζουμε με ακρίβεια για ό,τι συμβαίνει σε αυτήν την πολύ τρυφερή περίοδο της ζωής τους, να είμαστε επιστημονικά παρόντες συμβάλλοντας σημαντικά στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη όλων αυτών των δεξιοτήτων (κινητικών, γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών) και να οικοδομούμε ισχυρές βάσεις έτσι ώστε να τα προετοιμάζουμε, όχι μόνο για μια μετέπειτα καλύτερη αθλητική πορεία, αλλά κυρίως για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.
Γιατί μόνο τότε θα έχουμε τη χαρά να διαπιστώνουμε ιδίοις όμμασι την απίστευτη εξέλιξή τους που θα οικοδομείται, θα εξελίσσεται και θα απογειώνεται στα πρώτα ανεπανάληπτα χρόνια της ζωής τους αφού ένα παιδί που κινείται στοχευμένα είναι αναμφίβολα ένα παιδί που μαθαίνει.
"Συντονισμένοι με τη συναισθηματική ζωή των παιδιών".
Της Ειρήνης Δημοπούλου
Της Ειρήνης Δημοπούλου
Η Συναισθηματική μας Νοημοσύνη δηλαδή η ικανότητά μας να δίνουμε όνομα, να εκφράζουμε, να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, να συναισθανόμαστε, να θέτουμε και να πετυχαίνουμε στόχους, είναι πολύ σημαντική για τη λήψη αποφάσεων και τη διατήρηση υγιών σχέσεων. Η διαχείριση των συναισθημάτων θα έχει θετική επίδραση στη σχολική και αθλητική απόδοση των παιδιών, αλλά και τη μετέπειτα εξέλιξή τους.
Εμείς οι γονείς θα πρέπει να συντονιζόμαστε με τη συναισθηματική ζωή των παιδιών μας και να δημιουργούμε πάντα εκείνες τις προϋποθέσεις δημιουργίας ενός δοτικού περιβάλλοντος που αποπνέει εμπιστοσύνη, φροντίδα και ασφάλεια.
Η αλήθεια είναι ότι ίσως γονείς ξοδεύουμε λίγο χρόνο για να διδάξουμε στα παιδιά το πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους. Σίγουρα έχει τύχει πολλές φορές να τους πούμε “ηρέμησε” χωρίς όμως να τους έχουμε διδάξει το πώς να το κάνουν. Αντ’ αυτού, ίσως θα ήταν καλύτερο να διδάσκουμε στα παιδιά συγκεκριμένες στρατηγικές για το πώς να διαχειρίζονται περίπλοκες και μερικές φορές έντονες για αυτά συγκινήσεις. Να τους δείχνουμε τον δρόμο για να μάθουν πώς να παίρνουν ανάσες ή πώς να έχουν πάντα κρυμμένο μέσα τους ένα θετικό και αισιόδοξο μήνυμα για τον εαυτό τους, όταν νιώθουν συγκλονισμένοι ή απλά ανήσυχοι. Να καλλιεργούμε και να αναπτύσσουμε τις κοινωνικές και συναισθηματικές τους δεξιότητες, παράλληλα και στον ίδιο βαθμό, με τις κινητικές και τις γνωστικές.
Τότε λοιπόν, θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν με επιτυχία αγχωτικές για αυτά καταστάσεις και να δημιουργήσουμε μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την ενίσχυση της σχολικής ή αθλητικής τους απόδοσης, την επίλυση πιθανών συγκρούσεων με σεβασμό, τη δημιουργία υγιών, αληθινών και έντιμων σχέσεων στη ζωή τους και τη δημιουργία προϋποθέσεων λήψης ηθικών και ασφαλών για αυτά επιλογών που θα τα οδηγήσουν αργότερα σε μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.
Άλλωστε, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι τα συναισθήματα και σίγουρα υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά, ώστε να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους εποικοδομητικά και να τα βλέπουμε να προχωρούν στη ζωή τους πάντα μπροστά, ευτυχισμένα.
Εμείς οι γονείς θα πρέπει να συντονιζόμαστε με τη συναισθηματική ζωή των παιδιών μας και να δημιουργούμε πάντα εκείνες τις προϋποθέσεις δημιουργίας ενός δοτικού περιβάλλοντος που αποπνέει εμπιστοσύνη, φροντίδα και ασφάλεια.
Η αλήθεια είναι ότι ίσως γονείς ξοδεύουμε λίγο χρόνο για να διδάξουμε στα παιδιά το πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους. Σίγουρα έχει τύχει πολλές φορές να τους πούμε “ηρέμησε” χωρίς όμως να τους έχουμε διδάξει το πώς να το κάνουν. Αντ’ αυτού, ίσως θα ήταν καλύτερο να διδάσκουμε στα παιδιά συγκεκριμένες στρατηγικές για το πώς να διαχειρίζονται περίπλοκες και μερικές φορές έντονες για αυτά συγκινήσεις. Να τους δείχνουμε τον δρόμο για να μάθουν πώς να παίρνουν ανάσες ή πώς να έχουν πάντα κρυμμένο μέσα τους ένα θετικό και αισιόδοξο μήνυμα για τον εαυτό τους, όταν νιώθουν συγκλονισμένοι ή απλά ανήσυχοι. Να καλλιεργούμε και να αναπτύσσουμε τις κοινωνικές και συναισθηματικές τους δεξιότητες, παράλληλα και στον ίδιο βαθμό, με τις κινητικές και τις γνωστικές.
Τότε λοιπόν, θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν με επιτυχία αγχωτικές για αυτά καταστάσεις και να δημιουργήσουμε μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την ενίσχυση της σχολικής ή αθλητικής τους απόδοσης, την επίλυση πιθανών συγκρούσεων με σεβασμό, τη δημιουργία υγιών, αληθινών και έντιμων σχέσεων στη ζωή τους και τη δημιουργία προϋποθέσεων λήψης ηθικών και ασφαλών για αυτά επιλογών που θα τα οδηγήσουν αργότερα σε μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.
Άλλωστε, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι τα συναισθήματα και σίγουρα υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά, ώστε να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους εποικοδομητικά και να τα βλέπουμε να προχωρούν στη ζωή τους πάντα μπροστά, ευτυχισμένα.
"Μαμά, μπαμπά βρες έναν άλλο τρόπο να το πεις". Του Λεωνίδα Καραΐσκου
Έχω τη χαρά και την τιμή να συνομιλώ και κυρίως να έχω φίλους παγκόσμιους πρωταθλητές και παραολυμπιονίκες, «φορτωμένους» με κινητικά προβλήματα που είτε τα έφεραν εκ γενετής, είτε τα απέκτησαν μετά από κάποιο ατύχημα. Ένα πρόσφατο εργατικό ατύχημα του Νικόλα, που μεγάλωσε σχεδόν στα χέρια μου, είναι μια καλή αφορμή επισήμανσης προς νέους γονείς, παππουδογιαγιάδες, εκπαιδευτικούς και συνοδοιπόρους αλλά και τροφή ευρύτερης σκέψης.
Ας θυμόμαστε να μην υιοθετούμε απειλές προς τα παιδιά τύπου «θα σου κόψω το δάχτυλο», «το χέρι», «τα πόδια» και ό,τι τέλος πάντων χρησιμοποίησε για μια σκανδαλιά του. Ας σκεφτούμε εκείνη την ώρα θετικά, δηλαδή πόσο ευτυχισμένοι είμαστε και εμείς αλλά κυρίως το παιδί αν έχει την αρτιμέλεια και τη κινητικότητα των μελών που του επιτρέπουν να ενεργεί ακόμα και έτσι. Άλλωστε, κάθε ενέργεια πίσω της κρύβει την επικοινωνία, κρύβει μια πρόταση. Κάποιος ζητά να τον προσέξουν, να του δώσουν σημασία, αγάπη, αγκαλιά.
Αντίθετα, μπορούμε να έχουμε έτοιμη μια αντίδραση που θα δείχνει αγάπη, κατανόηση όπως και την ύπαρξη εναλλακτικών επιλογών: «Δεν συμφωνώ, θα σου δώσω λιγότερα φιλιά σήμερα», «Θα μπορούσες να διαχειριστείς διαφορετικά το θυμό σου, έλα να σκεφτούμε μαζί μερικές ιδέες» «Μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο έπραξες έτσι, νομίζω όμως ότι η αντίδρασή σου δεν ήταν πολύ έξυπνη». Το σημαντικότερο όμως θα είναι να του δώσουμε λίγο περισσότερο γόνιμο χρόνο! Αυτό είναι ένα κλειδί επιτυχίας! Τέλος, ας το κάνουμε ως ελάχιστο σεβασμό και τιμή προς εκείνους που άθελά τους έχουν απωλέσει την αρτιμέλειά τους, αγωνίζονται για τα αυτονόητα, μας συγκινούν και μας εμπνέουν με τις επιτυχίες τους.
ΥΓ: Είμαι σίγουρος ότι και ο Νίκος θα επιστρέψει δυνατότερος, σοφότερος και το ατύχημά του θα αποτελέσει αφετηρία για μια πιο φιλοσοφημένη και δυναμική στάση ζωής. Αυτή τη ζωή που αξίζουμε όλοι μας.
Ας θυμόμαστε να μην υιοθετούμε απειλές προς τα παιδιά τύπου «θα σου κόψω το δάχτυλο», «το χέρι», «τα πόδια» και ό,τι τέλος πάντων χρησιμοποίησε για μια σκανδαλιά του. Ας σκεφτούμε εκείνη την ώρα θετικά, δηλαδή πόσο ευτυχισμένοι είμαστε και εμείς αλλά κυρίως το παιδί αν έχει την αρτιμέλεια και τη κινητικότητα των μελών που του επιτρέπουν να ενεργεί ακόμα και έτσι. Άλλωστε, κάθε ενέργεια πίσω της κρύβει την επικοινωνία, κρύβει μια πρόταση. Κάποιος ζητά να τον προσέξουν, να του δώσουν σημασία, αγάπη, αγκαλιά.
Αντίθετα, μπορούμε να έχουμε έτοιμη μια αντίδραση που θα δείχνει αγάπη, κατανόηση όπως και την ύπαρξη εναλλακτικών επιλογών: «Δεν συμφωνώ, θα σου δώσω λιγότερα φιλιά σήμερα», «Θα μπορούσες να διαχειριστείς διαφορετικά το θυμό σου, έλα να σκεφτούμε μαζί μερικές ιδέες» «Μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο έπραξες έτσι, νομίζω όμως ότι η αντίδρασή σου δεν ήταν πολύ έξυπνη». Το σημαντικότερο όμως θα είναι να του δώσουμε λίγο περισσότερο γόνιμο χρόνο! Αυτό είναι ένα κλειδί επιτυχίας! Τέλος, ας το κάνουμε ως ελάχιστο σεβασμό και τιμή προς εκείνους που άθελά τους έχουν απωλέσει την αρτιμέλειά τους, αγωνίζονται για τα αυτονόητα, μας συγκινούν και μας εμπνέουν με τις επιτυχίες τους.
ΥΓ: Είμαι σίγουρος ότι και ο Νίκος θα επιστρέψει δυνατότερος, σοφότερος και το ατύχημά του θα αποτελέσει αφετηρία για μια πιο φιλοσοφημένη και δυναμική στάση ζωής. Αυτή τη ζωή που αξίζουμε όλοι μας.
Οι φανταστικοί φίλοι του παιδιού μου
Οι φανταστικοί φίλοι είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο κατά τη προσχολική ηλικία επειδή αυτή τη περίοδο αναπτύσσεται η δημιουργική σκέψη των παιδιών.
Τα περισσότερα παιδιά, περίπου στην ηλικία των τριών ετών, αρχίζουν να σκέφτονται συμβολικά, γεγονός που αποτελεί σημάδι της γνωστικής τους ανάπτυξης. Η ικανότητα προσποίησης και το παιχνίδι ρόλων βοηθάει τα μικρά παιδιά να αναπτυχθούν συναισθηματικά.
Τα παιδιά επεξεργάζονται τα προβλήματά τους και αντιμετωπίζουν τους φόβους τους μέσω της φαντασίας. Η προσποίηση τα βοηθάει επίσης να αντιμετωπίζουν το άγχος με το να τους παρέχει ευκαιρίες να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και τις παρορμήσεις τους. Ένας φανταστικός φίλος αντανακλά τις μοναδικές ανάγκες του ενός παιδιού και συχνά το βοηθάει να αντιμετωπίζει καταστάσεις τις οποίες θεωρεί στρεσογόνες, επειδή έχει τον έλεγχο του φανταστικού φίλου.
Αφήστε το παιδί σας να απολαύσει το φίλο του, είτε στο φανταστικό παιχνίδι, είτε ως συναισθηματική στήριξη. Ο φανταστικό φίλος μπορεί να ξεπερνά τα όρια της σωστής συμπεριφοράς, αφού το παιδί σας μπορεί να τον χρησιμοποιήσει σαν αποδιοπομπαίο τράγο ή προστάτη. Πολλά λάθη έχουν καταλογιστεί σε φανταστικούς φίλους. Είναι πολύ σημαντικό να μην αφήνετε το φανταστικό φίλο να εμποδίζει το παιδί σας να αναλαμβάνει την ευθύνη της συμπεριφοράς του!
Βλέπω με αγάπη
Όλα τα παιδιά έχουν ανεπτυγμένη περιέργεια κι από την ηλικία των 2 ετών μπορούν να αντιληφθούν τις διαφορές στο χρώμα, στο φύλο και στη σωματική διάπλαση (Fiske, 2004). Οι έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και πολύ μικρά παιδιά, νηπιακής ηλικίας, όταν αντιμετωπίζουν καταστάσεις με τις οποίες δεν είναι εξοικειωμένα ή είναι «διαφορετικές», ανατρέχουν και καθοδηγούνται από τα συναισθήματα των σημαντικών άλλων (γονιών, δασκάλων). Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών δείχνουν ότι τα παιδιά δίνουν μεγάλη προσοχή στις συναισθηματικές αντιδράσεις των “σημαντικών άλλων”, χρησιμοποιώντας τους ως πρότυπα και ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους σύμφωνα με τις δικές τους συναισθηματικές αντιδράσεις. Τα παιδιά είναι ικανά να δείξουν την ευαισθησία τους στους άλλους ανθρώπους. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, πρέπει να δοθούν στα παιδιά βιωματικές καταστάσεις μέσα από τις οποίες θα νιώσουν ότι τα ίδια βρίσκονται σε μία άλλη, «διαφορετική» κατάσταση.
Η δύναμη της ομάδας
Το παιχνίδι αποτελεί το θεμέλιο της διαδικασίας της μάθησης για τα παιδιά. Τους δίνει τη δυνατότητα να μάθουν να οικοδομούν τη γνώση, αλλά και να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.
Όταν μάλιστα πρόκειται για μια συμμετοχική διαδικασία, τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την αλληλεπίδραση με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, αναπτύσσοντας παράλληλα και τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
Τα παιδιά μέσα από το ομαδικό παιχνίδι μαθαίνουν για τη δύναμη της ομάδας, μαθαίνουν να επικοινωνούν και να ακολουθούν κανόνες, να χαίρονται με τη νίκη, αλλά και να αποδέχονται την ήττα. Επιπλέον, αναπτύσσεται η συνεργασία, η ενσυναίσθηση και η υπευθυνότητα.
Όταν μάλιστα πρόκειται για μια συμμετοχική διαδικασία, τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την αλληλεπίδραση με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, αναπτύσσοντας παράλληλα και τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
Τα παιδιά μέσα από το ομαδικό παιχνίδι μαθαίνουν για τη δύναμη της ομάδας, μαθαίνουν να επικοινωνούν και να ακολουθούν κανόνες, να χαίρονται με τη νίκη, αλλά και να αποδέχονται την ήττα. Επιπλέον, αναπτύσσεται η συνεργασία, η ενσυναίσθηση και η υπευθυνότητα.
Χτίζοντας την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας!
Ο τρόπος που βλέπει ένα παιδί τον εαυτό του καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και τη μετέπειτα πορεία του. Μέσω των μαθημάτων και της μεθόδου "Feel and Play" μπορούμε να βρίσκουμε μια καλή ευκαιρία να δυναμώσουμε την αυτοεκτίμηση των παιδιών μας, μια λέξη κλειδί για την ανάπτυξή τους. Αυτοεκτίμηση είναι η εμπιστοσύνη που έχει κανείς στις ικανότητές του, η ικανοποίηση που παίρνει από τα επιτεύγματά του και ο σεβασμός που έχει για τον εαυτό του. Είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής αίσθησης επιτυχίας, ικανοποίησης και αισιοδοξίας.
Καλή αυτοεκτίμηση υπάρχει όταν ένας άνθρωπος αισθάνεται ότι αξίζει και είναι ικανός και επαρκής, όταν πιστεύει ότι ανήκει κάπου, είναι πολύτιμος και αρεστός. Έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία και εξαρτάται από τις εμπειρίες αγάπης, υποστήριξης, αποδοχής και επιδοκιμασίας. Το οργανωμένο και ανοργάνωτο παιχνίδι περιέχει πλήθος τέτοιων εμπειριών.
Η αυτοεκτίμηση δημιουργείται από τρία βασικά συστατικά:
- Αποδοχή
- Ικανότητα
- Σκοπό
Μια αλλαγή σε ένα από αυτά τα συστατικά μπορεί να έχει επίδραση στα υπόλοιπα. Για παράδειγμα, αν το παιδί μας αναπτύξει ικανότητα σε ένα άθλημα, αυτή η ικανότητα μπορεί να επηρεάσει θετικά την αποδοχή από τους συμμαθητές του. Ακόμα κι αν τα μαθήματα εξακολουθούν να είναι δύσκολα, το παιδί μας μπορεί ωστόσο να αισθανθεί καλύτερα σε σχέση με το σχολείο.
Η αποδοχή είναι η αίσθηση του ανήκειν. Είναι η ασφάλεια της γνώσης ότι είναι κανείς μέρος μιας οικογένειας ή μιας ομάδας. Η αποδοχή είναι, επίσης, σιγουριά, να αισθάνεται κανείς άνετα και ασφαλής και να είναι σε θέση να βασίζεται σε άτομα και καταστάσεις. Έξω από το σπίτι προέρχεται από την ένταξη, την υποστήριξη, την αναγνώριση και το σεβασμό. Μέσα στο σπίτι προέρχεται από την αγάπη, την εμπιστοσύνη, την εκτίμηση, την προστασία και την ενθάρρυνση.
Η αποδοχή αποδεικνύεται στο σπίτι όταν:
- Βεβαιώνουμε το παιδί μας ότι το αγαπάμε, ακόμα και όταν έχει προβλήματα
- Παρέχουμε μια υποστηρικτική δομή, σαφή όρια, και συνεπείς κανόνες
- Επαινούμε το παιδί μας συχνά και το διορθώνουμε σπάνια
- Κατευθύνουμε τη διόρθωση στην συμπεριφορά του παιδιού μας, όχι στο ίδιο το παιδί («Το να μουτζουρώνεις τον τοίχο είναι κακό," όχι "Είσαι κακό παιδί.")
- Παρέχουμε ευκαιρίες στο παιδί μας να επιτύχει και γιορτάζουμε τις επιτυχίες του
- Στηρίζουμε τις προσπάθειες του παιδιού μας, μέσα και έξω από το σπίτι
- Ενθαρρύνουμε φιλίες και βοηθάμε το παιδί μας να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες
Ικανότητα είναι η αίσθηση ότι είναι κανείς σε θέση να χειριστεί τις προκλήσεις που θα συναντήσει στη ζωή του. Είναι να γνωρίζει τις δυνάμεις του και να κατανοεί τους περιορισμούς του. Είναι να έχει την αίσθηση της επιτυχίας και εκπλήρωσης για τα πράγματα που θεωρεί σημαντικά και πολύτιμα. Το αίσθημα της αυτοπεποίθησης είναι μια πολύ προσωπική εμπειρία. Ένα παιδί εγκλωβισμένο σε μια συμπεριφορά υποβάθμισης του εαυτού του μπορεί να μην διαθέτει τις δεξιότητες να δεχτεί έναν έπαινο, όταν κάνει καλή δουλειά.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την έλλειψη αυτοπεποίθησης, μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας με το να:
- Δίνουμε στο παιδί σεβασμό και προσοχή, ακόμα και όταν δεν είναι σίγουρο για τον εαυτό του
- Ενθαρρύνουμε περιοχές ή δεξιότητες που το παιδί μας έχει ένα έντονο ενδιαφέρον
- Ενισχύουμε τα ισχυρά σημεία και αποδεχόμαστε τις αδυναμίες του χωρίς να στεκόμαστε σ’ αυτές
- Βοηθάμε το παιδί μας να αναγνωρίσει ότι οι ενέργειές του κάνουν τη διαφορά
- Διδάσκουμε το παιδί μας να μετρά και να εκτιμά την πρόοδό του
- Επισημαίνουμε τα πράγματα που το παιδί μας κάνει καλά
- Δείχνουμε ενδιαφέρον για τις δραστηριότητές του
Η ομάδα του "Συναισθάνομαι Παίζοντας"
Ο πλούσιος συναισθηματικός κόσμος του παιδιού
σημαντικό εφόδιο ζωής
σημαντικό εφόδιο ζωής
Έξυπνα δεν είναι μόνο τα παιδιά που εντυπωσιάζουν με τις σχολικές τους επιδόσεις. Έξυπνα είναι και τα παιδιά που διαθέτουν ισχυρή αυτοεκτίμηση και υπευθυνότητα και μπορούν να κατανοούν τόσο τα δικά τους συναισθήματα, όσο και τα συναισθήματα των άλλων. Είναι δηλαδή τα παιδιά που διαθέτουν υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη (EQ).
Ο Goleman (1995), καθώς και άλλοι μελετητές της ανθρώπινης συμπεριφοράς πριν από αυτόν, όπως ο Thorndike το 1920, ο Gardner με το βιβλίο «Frames of Mind», ο Gottman κ.α., προσέγγισαν τη έννοιας της συναισθηματικής νοημοσύνης. Ο Goleman δίνοντας έμφαση στα συναισθήματα αυτά κάθε αυτά και λιγότερο στις σκέψεις γύρω από τα συναισθήματα, όρισε τη συναισθηματική νοημοσύνη ως την ικανότητα του ατόμου να βρίσκει κίνητρα για τον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, να ελέγχει την παρόρμηση και να χαλιναγωγεί την ανυπομονησία, να ρυθμίζει σωστά τη διάθεση του και να εμποδίζει την απογοήτευση, να έχει ενσυναίσθηση και ελπίδα, να είναι κοινωνικός και να αντιμετωπίζει ειρηνικά τις συγκρούσεις σε πνεύμα συνεργασίας, αποδοχής και σεβασμού, τόσο της προσωπικότητας, όσο και των ιδιαιτεροτήτων των άλλων.
Τα συναισθήματα εμφανίζονται από νωρίς στη βρεφική ηλικία πριν ακόμη τα βρέφη κατακτήσουν το λόγο. Κατά την προσχολική ηλικία παρατηρούνται οι πρώτες συναισθηματικές δεξιότητες, όπως είναι ο έλεγχος των συναισθημάτων, ενώ κατά την παιδική ηλικία το συμβολικό παιχνίδι βοηθά στην αναγνώριση και στην έκφραση των συναισθημάτων.
Η οικογενειακή ζωή είναι το πρώτο σχολείο της συναισθηματικής μάθησης. Σε αυτό το οικείο χωνευτήρι, μαθαίνουμε τι αισθανόμαστε για τον εαυτό μας και πώς οι άλλοι θα αντιδράσουν στα δικά μας συναισθήματα. Τι επιλογές έχουμε να αντιδράσουμε και πώς να κατανοούμε και να εκφράζουμε τις ελπίδες και τους φόβους μας (Goleman, 1995).
Ως γονείς θα πρέπει να δίνουμε έμφαση στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού μας ακούγοντας προσεκτικά τις σκέψεις του, μη αγνοώντας τα αρνητικά του συναισθήματα, μη αποδοκιμάζοντας την αρνητική έκφρασή του, θέτοντας όρια σε συμπεριφορές του και όχι στα συναισθήματά του και ενισχύοντάς το να κατονομάσει τα συναισθήματά του βοηθώντας το παράλληλα να βρει στρατηγικές επίλυσης των προβλημάτων του.
Ως γονείς θα πρέπει να καθοδηγούμε το παιδί στην ανάπτυξη της συναισθηματική του επίγνωσης. Το παιδί έχοντας συναισθηματική επίγνωση αντιλαμβάνεται ότι τα συναισθήματα αποτελούν μέρος του ποιος είναι. Έτσι μεγαλώνοντας είναι σε θέση να χτίσει σωστές διαπροσωπικές σχέσεις και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τις δικές του, αλλά και των άλλων. Ως γονείς θα πρέπει να επιδιώκουμε την ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων πρωταρχικά για τους εαυτούς μας, για να μπορούμε να βοηθάμε το παιδί μας σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο της συναισθηματικής του εκπαίδευσης.
Η ύπαρξη ενός πλούσιου συναισθηματικού κόσμου είναι σημαντικό εφόδιο στη ζωή του παιδιού γιατί του προσφέρει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να εκφράζει όσα νιώθει, να ενσωματώνει το συναίσθημα στη σκέψη, να κατανοεί και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του, να έχει αυτοαγνωσία, αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, εφόδια που οδηγούν στη χαρά, την επιτυχία, την ευημερία και την ευτυχία.
Goleman, D. P. (1995). Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ for Character, Health and Lifelong Achievement. Bantam Books, New York.
Τσίγγανου Ιωάννα. Συναισθηματική νοημοσύνη και οικογένεια. Ημερομηνία ανάκτησης: 16/10/13.
http://www.ivfforums.gr/doctor-s-corner/psyhologos/item/233-sinaisthimatiki-noimosini-kai-oikogeneia
MSc Λεωνίδας Καραΐσκος, MSc Ειρήνη Δημοπούλου
"Συναισθάνομαι παίζοντας! Παιδιά και γονείς εν δράσει.."
Παρά το γεγονός οτι το παιδί ωριμάζει ως ολότητα, είναι χρήσιμο να οριοθετούμε στο νου μας την ψυχοκινητική του ανάπτυξη σε επιμέρους τομείς. Αυτοί είναι συνοπτικά τέσσερις:
- ο αδρός κινητικός τομέας (πχ μπουσούλημα, περπάτημα, τρέξιμο),
- ο λεπτός κινητικός τομέας (συνεργασία ματιού - χεριού, πχ χειρισμός αντικειμένων, γράψιμο),
- ο γλωσσικός τομέας (συνδέεται με την ακοή και χωρίζεται σε κατανόηση του λόγου και γλωσσική έκφραση)
- και ο κοινωνικός τομέας (πχ χαμόγελο, συνεργασία, παιχνίδι)
Το παιχνίδι είναι η πιο αγαπημένη δραστηριότητα των παιδιών και έχει τεράστια σημασία για την ανάπτυξη των ψυχοκινητικών και συναισθηματικών τους δεξιοτήτων. Είναι σημαντικό για την σωματική και πνευματική τους υγεία, όπως είναι και η σωστή διατροφή, ο ύπνος και η άσκηση!
Το παιχνίδι ως πολύτιμο περιτύλιγμα σωστά προσανατολισμένης και δομημένης κινητικής δραστηριότητας αναπτύσσει το συντονισμό κινήσεων, τον προσανατολισμό στο χώρο, την ισορροπία, την αδρή και λεπτή κινητικότητα. Η κινητική αυτή εμπειρία των παιδιών που αποκτιέται μέσα από το παιχνίδι μετασχηματίζεται σιγά - σιγά σε γνώση. Μέχρι τη στιγμή που ένα παιδί γίνει τριών ετών ο εγκέφαλός του έχει σχηματίσει περίπου 1000 τρισεκατομμύρια συνδέσεις, τις διπλάσιες σχεδόν απο όσες υπάρχουν στον εγκέφαλο των ενηλίκων. Οι εγκεφαλικές συνδέσεις σταθεροποιούνται μέσω της συνεχούς επανάληψης. Αντιθέτως, μια σύνδεση που χρησιμοποιείται σπάνια ή καθόλου είναι απίθανο να διατηρηθεί.
Το στοχευμένο παιχνίδι συμβάλλει στην ανάπτυξη της νοημοσύνης, στην καλλιέργεια της σκέψης και της μνήμης, της παρατηρητικότητας, της αυτοσυγκέντρωσης, της επιμονής, της υπομονής και της φαντασίας. Παίζει καταλυτικό ρόλο στην κοινωνικοποίηση, καθώς μέσα από αυτό μαθαίνουν να παίζουν ακολουθώντας τους κανόνες, μαθαίνουν να συνεργάζονται, να κερδίζουν ή να χάνουν με αξιοπρέπεια. Μαθαίνουν να εκτιμούν και να επιβραβεύουν μία καλή προσπάθεια, καθώς και να δέχονται μία «κακή».
Χάρη στην επικοινωνία και στην προτροπή των εμψυχωτών ή των γονιών να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή και τη γνώμη τους στο σύνολο της ομάδας, προάγεται η γλωσσική τους ικανότητα και εξαντλείται η φαντασία τους. Η εμπιστοσύνη που αποκτιέται μέσα από το παιχνίδι τα βοηθά να συνεργάζονται καλύτερα με τους άλλους, να αισθάνονται ασφαλή, να μοιράζονται περισσότερες σκέψεις και συναισθήματα και να δοκιμάζουν με μεγαλύτερη τόλμη νέες ιδέες ή εγχειρήματα. Η κατανόηση των δικών τους συναισθημάτων και η έκφραση αυτών τα βοηθά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να ισχυροποιήσουν την προσωπικότητά τους.
Το παιχνίδι με συνύπαρξη παιδιών και γονέων προσφέρει ένα ασφαλές και χαρούμενο περιβάλλον σε όλους. Μέσα από αυτό, μικροί και μεγάλοι, βελτιώνουμε τις κοινωνικές μας δεξιότητες. Μοιραζόμαστε χαρά, διασκέδαση και κοινούς στόχους, μαθαίνουμε για τη δύναμη της συνολικής προσπάθειας και καλλιεργούμε την ικανότητά μας για ενσυναίσθηση, εμπιστοσύνη και διαχείριση των συναισθημάτων μας και των εντάσεων που τυχόν προκύπτουν. Αναπτύσσουμε τη δημιουργικότητά μας και καλλιεργούμε την ικανότητα για μάθηση. Μαθαίνουμε να παίζουμε για την χαρά του παιχνιδιού και της επαφής με τους άλλους.
Παιχνίδι σημαίνει κίνηση, χαρά, δράση, τόλμη, εμπειρίες, ΖΩΗ!
MSc Ειρήνη Δημοπούλου, MSc Λεωνίδας Καραΐσκος
Παρά το γεγονός οτι το παιδί ωριμάζει ως ολότητα, είναι χρήσιμο να οριοθετούμε στο νου μας την ψυχοκινητική του ανάπτυξη σε επιμέρους τομείς. Αυτοί είναι συνοπτικά τέσσερις:
- ο αδρός κινητικός τομέας (πχ μπουσούλημα, περπάτημα, τρέξιμο),
- ο λεπτός κινητικός τομέας (συνεργασία ματιού - χεριού, πχ χειρισμός αντικειμένων, γράψιμο),
- ο γλωσσικός τομέας (συνδέεται με την ακοή και χωρίζεται σε κατανόηση του λόγου και γλωσσική έκφραση)
- και ο κοινωνικός τομέας (πχ χαμόγελο, συνεργασία, παιχνίδι)
Το παιχνίδι είναι η πιο αγαπημένη δραστηριότητα των παιδιών και έχει τεράστια σημασία για την ανάπτυξη των ψυχοκινητικών και συναισθηματικών τους δεξιοτήτων. Είναι σημαντικό για την σωματική και πνευματική τους υγεία, όπως είναι και η σωστή διατροφή, ο ύπνος και η άσκηση!
Το παιχνίδι ως πολύτιμο περιτύλιγμα σωστά προσανατολισμένης και δομημένης κινητικής δραστηριότητας αναπτύσσει το συντονισμό κινήσεων, τον προσανατολισμό στο χώρο, την ισορροπία, την αδρή και λεπτή κινητικότητα. Η κινητική αυτή εμπειρία των παιδιών που αποκτιέται μέσα από το παιχνίδι μετασχηματίζεται σιγά - σιγά σε γνώση. Μέχρι τη στιγμή που ένα παιδί γίνει τριών ετών ο εγκέφαλός του έχει σχηματίσει περίπου 1000 τρισεκατομμύρια συνδέσεις, τις διπλάσιες σχεδόν απο όσες υπάρχουν στον εγκέφαλο των ενηλίκων. Οι εγκεφαλικές συνδέσεις σταθεροποιούνται μέσω της συνεχούς επανάληψης. Αντιθέτως, μια σύνδεση που χρησιμοποιείται σπάνια ή καθόλου είναι απίθανο να διατηρηθεί.
Το στοχευμένο παιχνίδι συμβάλλει στην ανάπτυξη της νοημοσύνης, στην καλλιέργεια της σκέψης και της μνήμης, της παρατηρητικότητας, της αυτοσυγκέντρωσης, της επιμονής, της υπομονής και της φαντασίας. Παίζει καταλυτικό ρόλο στην κοινωνικοποίηση, καθώς μέσα από αυτό μαθαίνουν να παίζουν ακολουθώντας τους κανόνες, μαθαίνουν να συνεργάζονται, να κερδίζουν ή να χάνουν με αξιοπρέπεια. Μαθαίνουν να εκτιμούν και να επιβραβεύουν μία καλή προσπάθεια, καθώς και να δέχονται μία «κακή».
Χάρη στην επικοινωνία και στην προτροπή των εμψυχωτών ή των γονιών να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή και τη γνώμη τους στο σύνολο της ομάδας, προάγεται η γλωσσική τους ικανότητα και εξαντλείται η φαντασία τους. Η εμπιστοσύνη που αποκτιέται μέσα από το παιχνίδι τα βοηθά να συνεργάζονται καλύτερα με τους άλλους, να αισθάνονται ασφαλή, να μοιράζονται περισσότερες σκέψεις και συναισθήματα και να δοκιμάζουν με μεγαλύτερη τόλμη νέες ιδέες ή εγχειρήματα. Η κατανόηση των δικών τους συναισθημάτων και η έκφραση αυτών τα βοηθά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να ισχυροποιήσουν την προσωπικότητά τους.
Το παιχνίδι με συνύπαρξη παιδιών και γονέων προσφέρει ένα ασφαλές και χαρούμενο περιβάλλον σε όλους. Μέσα από αυτό, μικροί και μεγάλοι, βελτιώνουμε τις κοινωνικές μας δεξιότητες. Μοιραζόμαστε χαρά, διασκέδαση και κοινούς στόχους, μαθαίνουμε για τη δύναμη της συνολικής προσπάθειας και καλλιεργούμε την ικανότητά μας για ενσυναίσθηση, εμπιστοσύνη και διαχείριση των συναισθημάτων μας και των εντάσεων που τυχόν προκύπτουν. Αναπτύσσουμε τη δημιουργικότητά μας και καλλιεργούμε την ικανότητα για μάθηση. Μαθαίνουμε να παίζουμε για την χαρά του παιχνιδιού και της επαφής με τους άλλους.
Παιχνίδι σημαίνει κίνηση, χαρά, δράση, τόλμη, εμπειρίες, ΖΩΗ!
MSc Ειρήνη Δημοπούλου, MSc Λεωνίδας Καραΐσκος